تحلیل مکانی/فضایی بازارروزهای محله ای در کلان شهرها ( نمونه موردی منطقه 4 کلان شهر تهران )

چکیده گسترش و تعمیم امکانات رفاهی برای کلیه افراد جامعه بطوریکه همه افراد بطور یکسان آز آنها برخوردار شوند ، یکی از وظایف برنامه ریزان شهری است . علم جغرافیا می تواند در زمینه مطالعه سیمای توزیع خصوصا مکان یابی فضاها و عناصر شهری ، کمک شایانی برای برنامه ریزان شهری باشد . در گذشته ، تولید با روش های ساده و ابتدایی انجام می گرفت . بعلت جمعیت کم تولید کننده و مصرف کننده فاصله چندانی نداشتند . اما به مرور بین تولید کننده و مصرف کننده فاصله ایجاد شده و این فاصله ، مشکلات زیادی را بهمراه داشته است . در حال حاضر ، بازارهای روز یکی از مراکز خریدی است که توانسته این فاصله را تا حد ممکن کاهش داده و آسایش شهروندان را در دسترسی به مایحتاج ضروری فراهم آورد . با توجه به نیاز ضروری شهروندان در تهیه مایحتاج روزانه زندگی با قیمت مناسب و در یک مکان خاص، احداث این بازارها در سطح شهر ضروری به نظر می رسد . در این میان مکان یابی صحیح این بازارها می تواند دسترسی به اهداف مورد نظر این مراکز را آسان تر و از کیفیت بهتری برخوردار سازد . در تحقیق حاضر ، منطقه 4 شهر تهران بعنوان نمونه موردی انتخاب و مورد تحلیل قرار گرفته است . بازار روز های این منطقه از دو بعد کمی و موقعیتی بررسی و در سوالات و فرضیه های مطرح شده از یکسو الگوی فضایی توزیع این بازار ها و تناسب آنها با جمعیت و مساحت منطقه و از سوی دیگر میزان سازگاری کاربری های همجوار با این بازارها مطرح شده است .در ابتدا به شاخص های ضرورت احداث این بازارها در سطح محله ای در کلان شهرها و عوامل موثر بر مکان یابی آنها ، اشاره و سپس توزیع بازارهای روز در سطح منطقه 4 بطور کامل بررسی شده و این منطقه با توجه به جمعیت و مساحت محلات و نیاز کنونی آنها به وجود بازار روز مورد ارزیابی قرار گرفته است . نتایج تحقیق بیانگر آن است که با توجه به ساختار جمعیتی و مساحتی منطقه 4 و همچنین رویکرد محله گرایی که در مدیریت شهری کلان شهر تهران مورد توجه بسیار قرار گرفته است ، احداث این بازارها در سطح محلات این منطقه لازم و ضروری به نظر می رسد . همچنین موقعیت بازار روزهای موجود و همجواری های آنها در نظام کاربری های شهری منطقه بررسی و نتیجه این تحلیل با توجه به ماتریس سازگاری نشان می دهد کاربری بازار روز در وضعیت نسبتا سازگاری در ارتباط با کاربری های مجاور خود قرار گرفته است .